طراحی روف گاردن یا بام سبز چیست؟

روف گاردن یا بام سبز راهکاری برای استفاده از حداقل فضاها به عنوان فضای سبز است. روف گاردن به فضای روی بام گفته می‌شود که با گیاهان مناسب و منطبق با شرایط محیطی، مقاوم به کم آبی، یخ زدگی و سازگار عوامل اقلیمی مختلف پوشیده می‌شود. روف گاردن می‌تواند از قرار دادن چند گلدان روی پشت بام تا اجرای باغ و فضاهای سبزی همچون پارک را شامل شود.

انواع روف گاردن

انواع طراحی روف گاردن بر اساس سیستم اجرایی

روف گاردن گسترده: در روف گاردن گسترده از بستر کاشت سطحی و کم عمق استفاده می‌شود. گیاهان مورد استفاده در این مدل ریشه‌های کوتاهی (حداکثر ۲۰ سانتی متر) دارند.

روف گاردن متمرکز: برای روف گاردن متمرکز از حجم و ارتفاع زیاد خاک استفاده می‌شود. طراحی این نوع از روف گاردن نسبت به انواع دیگر گران قیمت تر است و تنها برای ساختمآن‌هایی با پشت بام وسیع می توان از آن‌ها استفاده کرد.

روف گاردن ترکیبی: برای طراحی روف گاردن ترکیبی به صورت ترکیبی از سیستم روف گاردن متمرکز و گسترده استفاده می‌شود. در این مدل امکان کاشت چمن و انواع گیاهان بوته‌ای وجود دارد.

روف گاردن جعبه گیاه: در سیستم مدولار یا جعبه گیاه کاشت گیاهان در جعبه‌هایی روی پشت بام انجام می‌شود.

طراحی روف گاردن کوچک

برای اینکه خودتان روف گاردن بسازید مراحلی را باید طی کنید که در ادامه ذکر شده اند.

• ابتدا قوانین شهرداری منطقه سکونت خود را چک کنید. توجه کنید که در برخی از مناطق، شهرداری مجوز ساخت روف گاردن را نمی‌دهد یا برای طراحی و اجرای روف گاردن شرایطی را در نظر گرفته است.
• طرح اولیه روف گاردن را ترسیم کنید. بخش‌های مختلف روف گاردن را از همان ابتدا بر روی کاغذ ترسیم کنید و در ادامه کار در صورت نیاز آن را ویرایش کنید.
• جزییات روف گاردن مثل خاک، گلدان، مبلمان، نرده فلزی یا شیشه‌ای، آلاچیق و بقیه جزییاتی که در روف گاردن قرار می‌گیرند هر کدام وزنی را به سقف وارد می‌کنند. پس قبل از هر چیزی باید بررسی کنید که خانه توانایی تحمل وزن وارده را دارد یا نه. عموماً برای پشت بام هنگام ساخت، تحمل وزنی حدود ۵۰ کیلو در متر مربع برف در نظر می‌گیرند، با در نظر گرفتن این وزن مابقی اضافه وزن ناشی از ساخت روف گاردن را می‌توان تخمین زده و بهترین مصالح را انتخاب کرد. این مسئله کمی تخصصی است و بد نیست از متخصصین راهنمایی بگیرید و اجزای مورد نیازتان را انتخاب کنید.

• تقسیم وزن هم قدم بعدی و مهمی است که مهندسین باید توجه بالایی به آن داشته باشند، اجزای مختلف روف گاردن هر کدام ممکن است در جایی خاص قرار گرفته و توازن وزن را بر هم بزنند. پس به این جزییات هم توجه کنید.
• عایق کردن سقف هم مرحله مهمی است؛ که در ساخت روف گاردن به این کار فیلترینگ می‌گویند. با استفاده از چند لایه الیاف از انتقال املاح خاک به لایه‌های زیرین جلوگیری می‌شود.
• ایزولاسیون روف گاردن مسیر حرکت آب را مشخص می‌کند و مانع از پخش آب در مناطق خارج از محیط روف گاردن می‌شود.

• خاک مناسب برای روف گاردن باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد. وزن کم و قابلیت جذب بالا از این خصوصیات هستند. خاکی که قابلیت جذب بالایی داشته باشد، تعداد دفعات آبیاری را کاهش می‌دهد و هنگام بارندگی مانع غرقاب شدن بام می‌شود.
• خاکی که در هنگام اجرای بام سبز استفاده می‌شود، به ندرت عوض می‌شود و امکان تعویض مکرر آن وجود ندارد. به همین دلیل کیفیت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. خاک روف گاردن باید غنی و باکیفیت باشد. وجود مواد معدنی و ریزمغذی‌ها باعث رشد گیاهان می‌شود.
• گیاهان مناسب را با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب کنید. به عنوان مثال اگر محیط کم نور است، گیاهانی را انتخاب کنید که خواهان نور کم هستند، یا گیاهانی را انتخاب کنید که در برابر آفتاب و گرما مقاوم باشند. اگر قصد خرید گیاهان ظریف را دارید، باید برای آن‌ها حفاظ ایجاد کنید. گیاهان محلی شهر خود را انتخاب کنید زیرا آن‌ها تناسب بیشتری با وضعیت آب و هوایی دارند. درختچه‌های کوچک تزئینی انتخاب مناسبی برای طراحی روف گاردن ها هستند؛ چون وزن کمتری دارند و فضا را بسیار زیبا می‌کنند. از گیاهان با برگ‌های پهن و بزرگ استفاده نکنید. کاج‌ها یا گیاهانی با برگ‌های کوچک‌تر دوام بالایی در روف گاردن دارند.
• بعد از انتخاب خاک و گیاهان لازم است تا سیستم آبیاری را مشخص کنید. روش‌های مختلف آبیاری وجود دارد که با توجه به شرایط یکی از آن‌ها مناسب روف گاردن شماست.

• اگر سقف تحمل وزن بالاتری را دارد از آلاچیق استفاده کنید. آلاچیق‌ها یکی از بهترین گزینه‌ها برای زیبایی روف گاردن هستند و به خوبی از گیاهان محافظت می‌کنند.

• مبلمان سبک انتخاب کنید تا فشار زیادی را به سقف وارد نکنند. از پلان طراحی شده کمک بگیرید و مبلمان را در محل‌های مناسب قرار دهید. مبلمان تاشو انتخاب خوبی است.

• فضای عمودی روف گاردن را فراموش نکنید و از گیاهان بالا رونده هم بهره بگیرید. می‌توانید بعضی گلدان‌ها را روی دیوار نصب کنید یا روی میزهای کوچک قرار دهید. با نصب آرک‌های فلزی سبک در بخش ورودی و استفاده از گیاهان رونده فضایی رمانتیک به وجود آورید
• با استفاده از یک درختچه زیبا یا یک آب نما، می‌توانید برای باغ خود یک نقطه کانونی و هارمونی ایجاد کنید.

سخن پایانی

اگر در شهرهای شلوغ و پرترافیک زندگی می‌کنید، روف گاردن یک عایق صوتی برای شما عمل می‌کند و تا حدی از آلودگی محیط می‌کاهد. علاوه بر این بام سبز عایقی در برابر گرما و سرما هم هست. روی بام خانه خود انواع سبزی و صیفی جات بکارید و از این طریق هم به مواد تازه و سالم دسترسی داشته باشید و هم از هزینه‌های خود بکاهید.

اما در روف گاردن با گذشت زمان و رشد گیاهان و نفوذ ریشه‌ها، سبب ته نشین شدن ذرات خاک می‌شوند و فشار بیشتری به کف وارد شود. به همین دلیل روف گاردن به نظارت و مراقبت دائمی نیاز دارد؛ زیرا نفوذ آب یا هرگونه مشکل دیگری در سیستم، باعث آسیب رسیدن به سقف می‌شود.